Önce şarkının sözlerini hatırlayalım:
Tuz ekmek hakkı bilene,Sofra kurmasan da olur
Ilık bir tas çorba yeter,Rızkım buymuş der içerim
Kadir kıymet anlayana,Sandık açmasan da olur
Kırk yamalı hırka yeter,İdris biçmiş der giyerim
Bir çorbayla karnım doydu,Hırka bana yorgan oldu
Birde kalem tutmayı öğret,Kırk yıl sana hizmet ederim
Bana bir harf öğret yeter,Kırk yıl sana hizmet ederim
Barışım uzaktan geldim,Dört kapı önünde durdum
Dört kapıdan geçemezsem,Geldiğim gibi giderim.
Severek dinlediğim bu parçanın içinde geçen "Dört Kapı" ifadesinin ne anlma geldigini ilk baştan hiç düşünmemiştim.Nedense sonra küçük çaplı bir araştırma yapmak istedim ve bu araştırma beni ünlü islam düşünürü Ahmet Yesevi'nin dört kapı felsefesiyle karşılaştırdı.Yaptığım araştırmadan aldığım bir paragrafı aynen yazıyorum:
Ahmet Yesevi, öğretisini "Dört Kapı" olarak bilinen şu ilkeler üzerine kurmuştur: Şeriat, Tarikat, Marifet ve Hakikat'tir. Dört Kapı, İslamiyet'ten önceki Türk inançlardan kaynaklanmıştır. Şamanlıkta Doğu, Batı, Kuzey ve Güney yönleri, kutsal kabul edilen dört ögedir. Yönler dört renk ve dört kutsal varlıkla simgeleştirilmiştir: Mavi, Beyaz, Siyah ve Kızıl. Ağaç, Demir, Su ve Ateş. Şaman inancına göre bunlar, evrenin ve insanın özünü oluşturur: Adalet, Kudret, Akıl ve Uyum.
İslam'ın değerlerini Türk kültürünün değerleri ile kaynaştıran Yesevi öğretisi, özellikle bozkırlarda yaşayan Türk boylarının İslamiyet'i benimsemesini kolaylaştırmıştır. İslam'ı tanımalarına ve benimsemelerine karşın, varolan değerlerinden kopmayan bu topluluklar için, kentli din bilginlerinin sunduğu kuralcı İslamiyet'ten çok, dervişlerin sunduğu, dine esnek yaklaşan ve eski inançları yadsımayan, bir İslam anlayışı daha yakın gelmiştir. Böylece "şaman" geleneklerinin bir kısmı az ya da çok değişikliklere uğrasa bile varlığını sürdürmek imkanı bulmuştur. Geleneğe göre, toplumsal yaşamın her alanında olduğu gibi, dinsel törenlerde de kadın-erkek birliktedir. Kazakistan'da "Yesevi Zikri" adı verilen törenlerde, geleneğin islami değerlerle kaynaştırılarak bu gün bile sürdürüldüğü görülebilir.
Buraya kadar anlatılanlar bize Dört Kapı olarak bilinen ilkelerin önemini açıkça ortaya koymaktadır.Tabi bu ilkeler sadece Ahmet Yesevi'nin öğretisiyle sınırlı kalmayacak,Hacı Bektaş Veli Dört kapı ilklerinin herbirine 10 makam yani 10 kural ekleyecek ve "Dört Kapı kırk makam" olarak bilinen ilkeler bütününü ortaya koyacaktır.
Buraya kadar anlatılanlar ışığında kanımca parça hakkında şöyle bir yorum yapabiliriz: Barış Manço bu parçasında Olgun,Dünyevi zevklere gönül vermemiş bir insandan bahsetmektedir.Ilık bir tas çorbayla,40 yamalı bir hırkanın ona yeteceğini ifade etmiştir.Burada ayrıca "İdris biçmiş der giyerim." diyerek bize Hz.İdirsin aynı zamanda bir terzi olduğu hakkında bilgi de vermektedir.Parçanın üçüncü dörtlüğünde bahsettiği "Bana bir harf öğret yeter.Kırk yıl sana hizmet ederim." demesi bizlere aynı zamanda Hz.Ali yi hatırlatmaktadır.Nitekim Hz.Ali'de Hacı Bektaş Veli nin dört kapı kırk makam öğretisiyle bütün iyiliğiyle örtüşmektedir.
Parçanın toplumsal ve barış Manço bakımından değerini incelediğimizdede Barış Mançonun Türklük olgusuna,Türk-İslam değerlerine,geleneklerine ne kadar önem verdiğini görmekteyiz.Türkiyede hiç bir kişi onun kadar bize bu değerleri sevdirmemiştir sanırım.Parçayı her dinleyişimde beni kanaatkar duygular içine götüren Barış Mançoyu bir kez daha saygıyla ve rahmetle anıyorum.Arkadaşlarım,sizlerinde bu parça hakkındaki görüşlerinizi görmek isterim.Hepinize selamlar,saygılar.
Manevi ve Gizemli bir Barış Şarkısı:DÖRT KAPI
Moderatörler: barışhayranı, Mod
-
- Kıdemli Üye
- Mesajlar: 70
- Kayıt: Çrş Kas 01, 2006 22:54 pm
- Konum: kayseri
işte barışın farkı burada herkes sevgilisi hakkında şarkı yapabilir ama yeni nesil dört kapı. halil ibrahim sofrası,ahmet beyin ceketi,sakız hanım mahur bey,dıral dedenin düdüğü,,olmaya devlet cihanda...ve diğerleri gibi mesaj içeren şarkıların yanından bile geçemiyorlar barış abi bu şarkıılarla kendini öne çıkarıyor bence ama sevgiliye yazılmış aşk şarkılarınında en güzelini yapıyor unutamadım gibi varmı daha ötesi...
KAYGISIZDA OLSA TÜRKER DERTLİDİR
dimi ya... onların yerini hıc bır sey tutamazturkerr yazdı:işte barışın farkı burada herkes sevgilisi hakkında şarkı yapabilir ama yeni nesil dört kapı. halil ibrahim sofrası,ahmet beyin ceketi,sakız hanım mahur bey,dıral dedenin düdüğü,,olmaya devlet cihanda...ve diğerleri gibi mesaj içeren şarkıların yanından bile geçemiyorlar barış abi bu şarkıılarla kendini öne çıkarıyor bence ama sevgiliye yazılmış aşk şarkılarınında en güzelini yapıyor unutamadım gibi varmı daha ötesi...